अछाम :कैलालीको टीकापुरदेखि बझाङको उत्तरी सीमा क्षेत्रको उरै भञ्ज्याङ (ताक्लाकोट सीमा नाका) जोड्ने सडक हो सेती लोकमार्ग।
यो लोकमार्गको निकै चर्चा हुने गर्छ । वर्षेनी पर्याप्त बजेट विनियोजन नहुँदा झण्डै ३५९ किलोमिटर लामो यो लोकमार्ग निर्माण शुरु भएको ११ वर्षमा १३० किलोमिटर मात्र ट्र्याक खुलेको छ।
कैलालीको भागमा छ दशममलब पाँच किलोमिटर लामो भागमा कालोपत्रेको काम गरिएको छ । कालोपत्र गरिएका अन्य राजमार्गका सडकखण्डसँग यो लोकमार्गको झण्डै २० दशमलब पाँच किलोमिटर सडकखण्ड मिसिएको छ।
अछामको साँफेबगर बजारदेखि घुघुरकोटसम्मको १० दशमलब पाँच किलोमिटर र बझाङको तमैल बजारदेखि चैनपुरसम्मको १० किलोमिटर लामो यो सडक अन्य राजमार्गका सडकखण्डसँग मिसिएको छ।
मिसिएका सडकखण्ड कालोपत्र हुँदा (ओभरल्यापको हिसाब गर्दा) सेती लोकमार्गको अहिलेसम्म जम्मा २७ किलोमिटर कालोपत्र भएको जनाइएको छ।
बीस दशमलब पाँच किलोमिटर लामो भागमा ग्राभेल गर्ने कार्य भएको छ । चैनपुरदेखि कैलालीको टीकापुरसम्मको झण्डै २४२ किमि लामो सेती लोकमार्ग सडकखण्डमध्ये डोटी, बझाङ र अछाममा रेखाङ्कन गरिएको कतिपय ठाउँमा ट्र्याक खोल्न बाँकी छ।
बझाङको चैनपुरस्थित सेती लोकमार्ग आयोजना कार्यालयका सूचना अधिकारी विष्णुराज खातीले पर्याप्त बजेट नहुँदा निर्माणको काम सुस्त रहेको बताए।
“चैनपुरदेखि उरै भञ्ज्याङसम्मको भागमा भौगोलिक विकटतासँगसँगै वर्षायाममा वर्षाको र जाडो याममा हिमपातको समस्या हुँदा पनि निर्माण कार्यमा समस्या भइरहेको छ”, खातीले भने, “वर्षभरीमा छ महिना मात्र काम गर्न सकिने भए पनि बजेट पर्याप्त नहुँदा काम सुस्त छ।”
चैनपुरदेखि ताक्लाकोटसम्मको झण्डै ११७ किलोमिटर खण्डमध्ये ३५ किमीको भागसम्म मात्र ट्र्याक खोलिएको छ। बयासी किमीको भागमा ट्र्याक खोल्न बाँकी छ । यो भागमा विस्तृत अध्ययन प्रतिवेदन (डिपिआर) को काम पूरा भए पनि ६७ किलोमिटर लामो भागमा वातावरणीय प्रभाव मूल्याङ्कनको काम हुन बाँकी छ।
सेतीका पाँच जिल्ला कैलाली, डोटी, अछाम, बझाङ र बाजुरालाई जोड्दै ताक्लाकोट सीमा नाकालाई जोड्ने यो लोकमार्ग उत्तर–दक्षिण जोड्ने रणनीतिक महत्व बोकेको सडक पनि हो।
धार्मिक तथा पर्यटकीय दृष्टिले महत्वपूर्ण चीनको मानसरोवर पुग्न यो लोकमार्ग छोटो मार्ग हुने देखिएको छ। लोकमार्गको निर्माण पूरा हुन सकेमा मानसरोवर आवागमन सहज हुने मात्र नभइ सुदूरपश्चिम प्रदेशको समग्र विकासमा कोशे ढुङ्गा सावित हुने विश्वास गरिएको छ।
आव २०६५/६६ मा निर्माण शुरु गरिएको यो लोकमार्ग नेपाल सरकारको प्राथमिकता प्राप्त सडक आयोजना हो। कैलालीको टीकापुरदेखि बझाङको चैनपुरसम्मको खण्डलाई दक्षिणी खण्ड र बझाङ सदरमुकाम चैनपुरदेखि उत्तरतर्फ रहेको सिमानाका ताक्लाकोटसम्मको खण्डलाई उत्तरी खण्डको नाम दिई यो सेती लोकमार्ग निर्माणाधीन छ।
अछामको साँफेस्थित सेती लोकमार्ग योजना कार्यालयका प्रमुख ललीतजन खनालले सेती अञ्चलका पाँच जिल्ला जोड्दै मानसरोवर जाने र उत्तर–दक्षिण जोड्ने यो सडक निकै महत्वपूर्ण रहेको बताए। उनले यो लोकमार्गको दुवै खण्डको सडक निर्माणका लागि सरकारले चालू वर्षमा रु १५÷१५ करोड बजेट विनियोजन गरेको जानकारी दिए।
सेती लोकमार्ग निर्माण कार्य शुरुका वर्षमा सुदूरपश्चिमको सडक डिभिजन कार्यालयमार्फत हुँदै आएकामा केही वर्षपछि अछामको साँफे र बझाङको चैनपुरमा स्थापना गरिएका दुई छुट्टाछुट्टै सेती लोकमार्ग योजना कार्यालयमार्फत निर्माणको कार्य भइरहेको छ।रासस
